حقل المعرف الفريد
الرمز المرجعي
العنوان
التاريخ (التواريخ)
- 1786-1933 (Miladi) (إنشاء)
- 1200-1351 (إنشاء)
مستوى الوصف
مدى ونوع المادة الموصوفة
6.587 adet dosyadan oluşmaktadır.
حقل السياق
مسمى المنشئ
السيرة الذاتية
(1200-1933(M))
Biographical history
Sultan II. Abdülhamid, personelin takibindeki en önemli adım olarak, 1879 yılında devlet hizmetinde çalışan memurların resmi personel kayıtlarının tutulmasını sağlamak amacıyla Sicill-i Ahvâl Komisyonu’nu kurmuştur.
II. Abdülhamid devrinde Osmanlı devlet teşkilâtında görev alan memurların görevleri süresince gelişim aşamalarını izlemek amacıyla 1879 yılında Dâhiliye Nezâreti’ne bağlı olarak kurulan Sicill-i Ahvâl Komisyonu’nun ve 1896’da bu komisyonun lağvedilmesiyle onun yerine teşkil edilen Me’mûrîn-i Mülkiyye Komisyonu’nun faaliyetleri sonucu 1879-1909 döneminde düzenlenmiş olup bu dönemde devlet hizmetinde bulunan memurların sicil kayıtlarını ihtiva etmektedir.
Sicill-i ahvâl defterlerine kaydedilen özet biyografiler, memurların devlet hizmetine ilk girdikleri zaman vermek zorunda oldukları “tercüme-i hâl varakası” denilen matbu bir belge ile tercüme-i hâl varakasına eklenmesi zorunlu olan bazı resmî evraklar esas alınarak hazırlanırdı. Tercüme-i hâl varakasında memurun doğum tarihi, baba adı, eğitim durumu, görevleri, eserleri, rütbe ve madalyaları, kazandığı mükâfatlar, aldığı cezalarla ilgili cevaplandırılması istenen sorular bulunurdu.
Sicill-i ahvâl defterlerinin alfabetik fihrist defterleri düzenlenmiştir. Fihrist defterlerine memurların ve babalarının ismi, memuriyetleri, tercüme-i hâl varakalarının numaraları yazılırdı. Bir memurun sicill-i ahvâl defterindeki sicil bilgilerine ulaşmak için memurun adı ve babasının adının bilinmesi yeterliydi. Esas sicil defterleri ve fihrist defterleri gizlilikleri itibariyle sandıklarda saklanırdı. II. Meşrutiyet’in ilânından sonra Kānûn-ı Esâsî’ye göre her daire kendi memurunu kendisi seçeceğinden umumi sicil uygulamasına son verilerek 1909 yılından itibaren her memur için kendi dairesinde özel sicil dosyaları oluşturulmaya başlanmıştır.
التاريخ الأرشيفي
Ulema Sicil Dosyaları, İstanbul Şeriye Sicilleri Arşivi’nde bulunan, Meşihat’a bağlı görev yapan memurlara ait sicill-i ahvâl dosyalarının sayısı 6587’dir. Bu dosyalar arasında şeyhülislam, kazasker müftü gibi üst düzey birçok görevlinin yanı sıra kadıların, naiblerin ve daha az sayıda olmakla birlikte çeşitli kademelerdeki şeriye memurlarının dosyaları yer almaktadır.
Dosyalar yaygın olarak ulema sicil dosyaları olarak bilinmelerine rağmen, dosyaların ait oldugu şahısların tamamının ulema olarak değerlendirmek belki doğru değildir. Çünkü dosyalar arasında dini şeri alanda görev yapan her türlü memurun dosyası bulunmaktadrr. Şeyhülislamlar, müftüler, kadılar, naibler, mahkeme-i şeriyye görevlileri, kürsü şeyhleri, vaiz ve imamlar ile birlikte şoförler, santral memurları ve bahçıvanlara ait dosyalar da yer almaktadır.
المصدر المباشر للاقتناء أو النقل
Bağış (2016)
حقل المحتوى والبنية
النطاق والمحتوى
The digital copies of 6,835 personal files, the originals of which are housed in the Istanbul Muftī’s Office Mashīkhat Archive, can be examined in the ISAM Library Archive. The files consist of a variety of documents, such as status translations, ijāzatnāme, population and salary certificates of civil servants who served in different accidents, and regions and levels under the office of the shaykh al-islām (grand muftī). Some of the files consist only of envelopes and do not contain the status translations.
Appraisal, destruction and scheduling
Dijital kopyaları kalıcı olarak saklanacaktır.
Accruals
Kapalı Fon
System of arrangement
Ulema Sicil Dosyalarıı, Evrak fonu altında 36 seri şeklinde memuriyetleri esas alınarak sınıflandırılmış olup toplam 6587 dosyadan oluşmaktadır. Dosyalar, Memuriyetleri esas alınarak seriler oluşturulup, şehirlere göre alt serilere ayrılmıştır.
شروط الوصول والاستخدام
الشروط التي تحكم الوصول والاتاحة
Kapalı arşivdir. Dosyaların katalog bilgisi online erişime açıktır. Belgelerin dijital kopyaları merkezimiz arsiv@isam.org.tr adresinden e-posta ile talep edilebilmektedir.
Conditions governing reproduction
Language of material
- التركية العثمانية
- التركية
Script of material
- العربية
- اللاتينية
Language and script notes
الخصائص المادية والمتطلبات الفنية
Orijinal nüshaları Meşihat Arşivi’nden T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’na nakledilen Ulema sicil dosyalarının merkezimizde dijital kopyaları mevcuttur.
Finding aids
Ulema Sicil Dosyalarıyla ilgili bilgi ve katalog için ayrıca bkz. Hümeyra Zerdeci, Osmanlı Ulema Biyografilerinin Arşiv Kaynakları, Ankara: TDV Yayınları, 2008. Katalog bilgileri adı geçen eser dikkate alınarak hazırlanıp, geliştirilmiştir.
وسيلة الإيجاد انتجت
المواد ذات العلاقة
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Belgelerin dijital kopyaları İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA)'nde muhafaza edilmektedir.
Related units of description
T. C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri
İstanbul Müftülüğü Meşihat Arşivi
حقل الملاحظات
المعرف (المعرفات) البديلة
نقاط الاتاحة
نقاط الوصول الموضوعية
مداخل الوصول (أماكن)
اسم نقاط الوصول
نمط نقاط الوصول
حقل ضبط التسجيلة الوصفية
المعرف القياسي للوصف
معرف المؤسسة
Rules and/or conventions used
ISAD-G standardına göre tasnif edilmiştir.
الحالة
حالة الوصف
Dates of creation revision deletion
اللغة (اللغات)
- التركية العثمانية
- التركية
الملفات النصية
- العربية
- اللاتينية
المصادر
Hümeyra Zerdeci, Osmanlı Ulema Biyografilerinin Arşiv Kaynakları, Ankara: TDV Yayınları, 2008.
https://islamansiklopedisi.org.tr/sicill-i-ahval-defterleri
Son devir Osmanlı uleması : (ilmiye ricalinin teracim-i ahvali). / Sadık Albayrak. -- İstanbul : Medrese Yayınları, 1980. 1. c. (VII, 336, 42 s.) : fot., vesika ; 24 cm. -- (Medrese yayınları ; 4) (5 cilt)