Künye Alanı
Referans kodu
Başlık
Tarih(ler)
- 05.03.1968 (Creation)
- 14.08.1909 (Creation)
Tanımlama düzeyi
Miktar ve taşıyıcı ortam
4.048 adet belge, 1174 mektup, 2567 makbuz, 48 belge, 3 gazete.
Context Alanı
Provenansı
Biographical history
Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz’in oğludur. Babası vefat ettiğinde veliaht sıfatını taşımaktaydı. 10 Ekim 1857’de Dolmabahçe Sarayı’nda doğdu. Annesi Dürrinev Başkadınefendi’dir. Doğduğunda amcası I. Abdülmecid tahta idi. 10 yaşında iken babası ile Avrupa gezisine katıldı. 01 Eylül 1871 tarihinde babası Sultan Abdülaziz tarafından Müşir rütbesi ile Hassa Ordusu komutanlığına atandı. 19 yaşında iken babası Abdülaziz tahttan indirildi ve kısa bir süre sonra bilekleri kesilmiş olarak ölü bulundu. V. Mehmed 27 Nisan 1909’da tahta çıktığında hanedanın padişahtan sonraki en yaşlı erkeği olarak veliaht poziyonuna yükseldi. Osmanlı Devleti’ni yurt dışında veliaht sıfatıyla temsil etti. I. Dünya Savaşı yıllarında Enver Paşa ile siyasi olarak çatıştı. Tahta çıkamadan 01 Şubat 1916’da Zincirlikuyu’ndaki köşkünde ölü olarak bulundu. II. Mahmud Türbesi’ne babası Abdülaziz’in yanına defnedildi.
Provenansı
Biographical history
Yusuf İzzeddin Efendi’nin eşleri Câvidan, Fâika Tâzende, Emine Nâzikedâ ve Leman Hanımlar ile çocukları Mehmed Nizameddin Efendi, Hatice Şükriye ve Mihriban Mihrişah Sultanlardır.
Provenansı
Biographical history
Osmanlı Devleti'nin son döneminde Nazırlık ve Valilik gibi yüksek düzeylerde görev yapmış bir devlet adamıdır.
Osmanlı Devleti'nin son Maliye Nazırı ve son Şura-yı Devlet reisidir. İstanbul hükümetinin düşmesinden sonra Yüksek Mühendis Mektebi'nde dersler vermiş; üniversite reformundan sonra "ordinaryüs profesör" olarak görev yapmıştır.
Osmanlı Devleti'ndeki ilk kadın ressamlardan Naciye Neyyal Hanım ile evlendi, üç kızı oldu. Kadın hakları aktivisti, çevirmen, yazar Necile Tevfik, ressam Meliha Tevfik (Yenerden) ile Güzin Tevfik'in babasıdır.
Anıları, torunu Rezan Hürmen tarafından1993 yılında "II. Abdülhamit, Meşrutiyet ve Mütareke Devri Hatıraları" adıyla iki cilt halinde yayınlamıştır.
Arşiv geçmişi
Veliahd Yusuf İzzeddin Efendi’nin 1916 yılında vefat etmesi üzerine bıraktığı malların idaresini Mehmed Tevfik (Biren) Bey vasi olarak üstlenmiştir. Bu şekilde, gelirlerin aile bireyleri arasında taksimi, yapılan harcamalar, malların idaresi gibi konular etrafında şekillenen evraklar, önemli bir yekûna ulaşarak müstakil bir koleksiyon halini almıştır.
Tevfik Bey’in sorumluluğunu üstlendiği kişiler, Yusuf İzzeddin Efendi’nin hanımları olan Leman, Câvidan, Fâika Tâzende ve Emine Nâzikedâ Hanımlar ile çocukları Mehmed Nizameddin Efendi, Hatice Şükriye ve Mihriban Mihrişah Sultanlardır.
Sağlama şekli
Evrak, Yusuf İzzeddin Efendi ailesinin vasisi Tevfik Biren’in kızından satın alan bir sahaftan satın alınmıştır.
İçerik ve Yapı
Kapsam ve İçerik
Veliaht Yusuf İzzeddin Efendi’nin 1916 yılında vefat ettiğinde bıraktığı malların idaresini Mehmed Tevfik Bey (Biren) vasi olarak üstlenmiştir. Gelirlerin aile fertleri arasında taksimi, yapılan harcamalar, malların idaresi gibi konular etrafında şekillenen evrak, önemli bir yeküne ulaşarak müstakil bir koleksiyon hâlini almıştır. 1916-1968 tarih aralığındaki 4048 belgeden oluşan fon, 17 klasör ve 1330 dosyada tasnif edilmiştir.
Saklama Planı
Tarihi belge özelliğindedir. Kalıcı olarak saklanacaktır.
Açık Kapalı Fon
Açık Fon
Düzenleme sistemi
Belgeler, Hanedan Ailesi, Yusuf İzzeddin Efendi, Tevfik (Biren) Bey, eşi Naciye (Biren) Hanım, Yusuf İzzeddin Efendi'nin eşi Leman Hanım, Muhase Evrakı ve Müteferrik olmak üzere 7 alt fon olarak organize edilmiştir.
Erişim ve Yararlandırma Koşulları
Erişim
Açık arşivdir. Evrak'ın katalog bilgisi ve belgelerin dijital görüntüleri online olarak erişime açıktır. Belgelerin orjinalleri talep edildiği taktirde merkezimizde incelenebilmektedir.
Çoğaltma
Telif hakkı İSAM'a aittir. Kurum izni alındıktan sonra kopya almak mümkündür.
Dili
- Fransızca
- Osmanlı Türkçesi
Yazı dili
- Arap
- Latin
Dil ve yazı dili notları
Fiziksel özellikler ve teknik gereksinimler
Evrak'ın içeriğindeki belgelerin tamamı kağıttır.
Araştırma araçları
İlintili/Yardımcı Materyaller
Orijinallerin bulunduğu yer
Belgelerin orjinalleri İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA) deposunda muhafaza edilmektedir.
Kopyaların bulunduğu yer
Belgelerin dijital kopyaları İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA)'nde mevcut harddisklerde muhafaza edilmektedir.
Tanımlamanın ilişkili birimleri
Notlar Alanı
Alternative identifier(s)
Anahtar Kelimeler
İsim
- Pertevniyal Sultan (Konu)
- Halife Abdülmecid Efendi (Konu)
- Damat Ferid Paşa (Konu)
- Prens Seyfeddin (Konu)
- Sultan Abdülaziz (Konu)
- John Godolphin Bennett (Konu)
Tür
Tanımlama Kontrol Alanı
Tanımlama kodu
Kurum kodu
Kurallar ve/veya standartlar
ISAD-G Standardına göre tasnif edilmiştir.
Durumu
Ayrıntı düzeyi
Oluşturma ve düzenleme tarihleri
Tasnifi 01.01.2024 tarihinde tamamlanmıştır.
Dili
- Türkçe
Yazı dili
- Latin
Kaynaklar
Yusuf İzzeddin Efendi maddesine bkz. https://islamansiklopedisi.org.tr/yusuf-izzeddin-efendi
Arşivcinin notu
Evrak'ın kaba tasnifi Eda Yılmaz, Dr. Merve Çakır, Kübra Ata; ince tasnifi Dr. Kenan Yıldız tarafından yapılmıştır. Belgelerin dijitalleştirmesini Volkan Kuru yapmıştır.