Muhammed b. Tavit et-Tancî

Vadras’ta doğan Muhammed et-Tancî, İslam felsefesi, Arap dili ve edebiyatı, fıkıh, kelam, matematik ve astronomi gibi çok çeşitli İslami İlimler alanında derin bilgi sahibi, Arapça'ya son derece vakıf ve metin tahkikinde uzman bir âlimdir. Eğitimine Fas’ta, Seyyidî Abdülazîz İbnü’l-Hayyât, Tâyi‘ b. Hâc, Seyyidî Cevâd es-Sakalî ve Seyyidî Muhammed el-İlmî (el-Alemî) gibi âlimlerden ders alarak başladı. Muhammed el-İlmî’den matematik ve astronomi öğrendi.
Kahire Üniversitesi (Câmiatü Fuâdi’l-Evvel) Arap Dili Bölümü'nden mezun olduktan sonra yüksek lisans çalışması kapsamında İbn Haldûn’un Muḳaddime adlı eserinin ilmî neşrini gerçekleştirdi. Bu tarihten itibaren, eski eserlerin tahkik ve neşri İlmi çalışmalarının en önemli alanını teşkil etti.
1953 yılında Türkiye’ye davet edilen Muhammed et-Tancî, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde İslam Felsefesi Kürsüsü profesörlüğüne atandı. 1962’de Fas’a dönerek Rabat Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Arap dili ve edebiyatı, Karaviyyîn Üniversitesi’nde ise İslam felsefesi ve İslam mezhepleri tarihi dersleri verdi. Aynı zamanda Telif, Tercüme ve Neşriyat İşleri Genel Müdürlüğü görevini üstlendi.
1965’te tekrar Türkiye’ye dönerek İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü’nde kelam, tevhid, İslam mezhepleri tarihi ve belâgat-ı Kur’âniyye dersleri verdi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde de Arap dili ve edebiyatı derslerini okuttu. 1970-1971 akademik yılında, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde İslam Dini ve Mezhepleri Tarihi Kürsüsü profesörlüğüne atandı ve 1973 yılında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına kabul edildi.
1974-1975 akademik yılının başında, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde Arap dili ve edebiyatı derslerini de okutmaya başladı. Ancak 29 Aralık 1974’te geçirdiği kalp krizi sonucu İstanbul’da vefat etti ve Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Muhammed et-Tancî, Mükrimin Halil Yinanç’ın öğrencilerinden Necla Sayın ile evlendi. İlk kızı olan Prof. Dr. Emel Kefeli, Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde uzun yıllar akademik kariyerine devam etti. Zengin bir koleksiyona sahip olan ve birçok yazma ile nadir basma eserden oluşan yaklaşık 3.000 ciltlik kütüphanesi, ölümünden sonra Türk Tarih Kurumu’na intikal etti.

Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde İslâm Felsefesi Kürsüsü profesörlüğü (1953)
Rabat Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Arap dili ve edebiyatı dersleri (1962)
Karaviyyîn Üniversitesi’nde İslâm felsefesi ve İslâm mezhepleri tarihi dersleri (1962)
İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nde kelâm, tevhid, İslâm mezhepleri tarihi ve belâgat-ı Kur’âniyye dersleri (1965)
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Arap dili ve edebiyatı dersleri
Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi İslâm Dini ve Mezhepleri Tarihi Kürsüsü profesörlüğü (1970-1971)
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde Arap dili ve edebiyatı dersleri (1974-1975)