31 Mart Vakası sırasında sadrazam olan Hüseyin Hilmi Paşa’nın uzun memuriyet hayatı boyunca bulunduğu görevlerde yaptığı yazışmalardan oluşan koleksiyon son dönem Osmanlı tarihi, İttihat ve Terakkî Cemiyeti, Balkanlar ve Makedonya ile ilgilenen araştırmacılar açısından önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Hüseyin Hilmi Paşa'nın özellikle Rumeli Müfettişliği sırasında Balkanlarda gelişen ulusal ve uluslararası siyasi gelişmelerde onun resmi ve kişisel yazışmaları önemli bir birincil kaynak özelliği taşımaktadır. Bu müfettişlik dönemine ait belgeler koleksiyonun yarısından fazlasına tekabül etmektedir.
_İttihat ve Terakki Cemiyeti
Arşivler'de İttihat ve Terakki Cemiyeti için 61 sonuç
II. Meşrutiyet döneminin “Feylesof” lakabıyla tanınan şair, edebiyatçı, politikacı ve felsefecisi Rıza Tevfik Bölükbaşı (1869-1949), tıp eğitimi görmüş, Osmanlı döneminde milletvekilliği yapmış, Sevr Antlaşması’nı imzalayan Osmanlı delegesi olarak “Yüzellilikler” arasında yer aldığı için uzun yıllar sürgünde yaşamıştır.
1856-1997 aralığındaki fon, otuz iki klasör ve 925 ayrı dosyada tasnif edilmiştir. Türkiye’nin ve dünyanın önde gelen kişileri ve kurumları ile yapılan yazışmalar başta olmak üzere, çalışma müsveddeleri, fotoğraflar ve gazete kupürlerinden oluşan evrakta 12.978 sayfalık 3998 belge mevcuttur. Fon, Osmanlı’nın son dönemi ve Cumhuriyet’in ilk yılları için çok önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır.
Hamdi ve Şükrü isminde iki memurun daha önce merkeze birbirlerinden ayrılmamaları için dilekçe yazdıklarını; fakat tersinin yapıldığını ve cemiyetin (İttihat-Terakki) zulmünden masun kalmak için tekrardan merkeze yazdıkları maruzat.
Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne ait bir hezeyannâme.
İttihat ve Terakki'ye ait hezeyannâmeler hakkında Alasonya Kaymakamı Bahri'den Hüseyin Hilmi Paşa'ya tahrirat
Manastır Kumandanı Müşir Osman Paşa'nın İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından meçhul bir mahalle götürülüp burada huzur ve istirahatının temin edildiğine dair Manastır Valisi Hıfzı'nın telgrafının leffen gönderildiğine dair Hüseyin Hilmi Paşa'dan Sadaret'e tahrirat.
İttihat ve Terakki cemiyeti tarafından Selanik'te halka dağıtılan ilanın leffen gönderildiğine dair Hüseyin Hilmi Paşa'dan Sadaret'e tahrirat.
İskenderiye'de çıkan bir gazetede İttihat ve Terakki Cemiyeti ile ilgili Süleyman Selim Osman Şah imzasıyla yayımlanan mektubun tercümesi.
İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne ait, hükümeti eleştiren bir metin.
İttihat ve Terakki'nin Manastır'daki taburlarının nakline mani olması, genel affa dair bazı zabitlerin tereddütleri, bazı eşkiyanın silah teslim etmesi ve Meclis-i Mebusan'la ilgili bazı meselelere dair Hüseyin Hilmi Paşa'dan Başkitabet'e tahrirat.