Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 04.05.1969 (Creation)
- 11.01.1796 (Creation)
Level of description
Extent and medium
Toplam 3328 evrak, 26 dosyada, 1729 kayıtta tasnif edilmiştir. 2533 belge, 218 Telgraf, 6 berat, 21 matbu kâğıt, 13 gazete, 160 gazete kupürü, 4 harita, 8 fotoğraf, 2 defter, 262 (el yazısı, daktilo, matbu) Fransızca doküman, 30 kitap(çık).
Context area
Name of creator
Biographical history
Hüseyin Hilmi Paşa (Eylül 1855, Midilli - Nisan 1923, Viyana), II. Abdülhamid saltanatında 31 Mart Ayaklanması döneminde (14 Şubat 1909 - 13 Nisan 1909) ve V. Mehmed saltanatında (5 Mayıs 1909 - 28 Aralık 1909) iki defa toplam 10 ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. En etkin ve verimli devlet adamlığı görevini, Vilayet-i Selase’de (Selanik, Kosova ve Manastır) Rumeli Umum Müfettişi olarak icra etmiş ve daha çok bu dönemdeki görevi ile anılmıştır. II. Meşrutiyet’in İlanı’nda sonra Kamil Paşa Kabine’sinde Dahiliye nazırı olmuş (27 Kasım 1908). Son olarak Viyana Sefirliğine getirilen (1912-1918) Hüseyin Hilmi Paşa, elçiliğinin nihayete erdiği 1918 sonrasında da bulunduğu Viyana’dan ülkeye dönmemiş, 1923 yılında burada vefat etmiştir.
Hüseyin Hilmi Paşa’nın doğduğu yer olan Midilli’de Tahrirat Kalemi (1874) olarak başladığı memuriyet hayatı kronolojik olarak şu şekildedir:
- 1881 - Midilli Tahrirat Kalemi mukayyit ve müdür
- 1883 - Aydın Mektupçusu
- 1885 - Suriye Mektupçusu
- 1891- Burdur’da Padişah çiftliklerinin idaresi
- 1893 - Mersin Mutasarrıfı
- 1893 - Maan Mutasarrıfı
- 1897 - Nablus ve Süleymaniye mutasarrıflıkları
- 1897 - Adana Valisi
- 1898-1902 Yemen Valisi
- 2 Aralık 1902-23 Temmuz 1908 – Vilayet-i Selâse’de Rumeli Genel Müfettişliği
- 27 Kasım 1908 - Dahiliye Nâzırlığı
- 13 Şubat 1909-13 Nisan 1909 - Sadrazam
- 5 Mayıs 1909-12 Ocak 1910 - Sadrazam
- 1909-1912 - Ayan Meclisi Azalığı
- 22 Temmuz 1912-28 Ekim 1912 - Adliye Nâzırlığı
- 28 Ekim 1912-1918 - Viyana Sefirliği
Repository
Archival history
Hüseyin Hilmi Paşa Evrakı, son dönem Osmanlı tarihi, Balkanlar, Makedonya, İttihat ve Terakki Cemiyeti ile ilgilenen araştırmacılar açısından önemli bilgiler içermektedir. 31 Mart Vak’ası sırasında sadrazam olarak dikkati çeken Hüseyin Hilmi Paşa’nın uzun memuriyet hayatı boyunca bulunduğu görevlerde yapmış olduğu yazışmalar, zengin bir evrak koleksiyonu halini almıştır.
Önemli vazifelerde bulunmuş olan Hüseyin Hilmi Paşa, Midilli Tahrirat Kalemi’nde bir memurken Namık Kemal ile tanışmış ve sonrasında dostlukları ilerlemiştir. Aralarındaki karşılıklı mektuplar evrakın önemli bir bölümünü teşkil etmektedir. Evrak koleksiyonunun yoğunlaştığı dönem, Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanmaya başladığı, isyanların baş gösterdiği bir zaman diliminde II. Abdülhamid tarafından kurulan ve başına Hüseyin Hilmi Paşa’nın tayin edildiği Rumeli Genel Müfettişliği yıllarına (1902-1908) rastlamaktadır.
2006 yılında kataloğu tamamlanan ve araştırmaya açılan evraka, 2016 yılında bir sahaftan satın alınan 78 yeni belge ilâve edilmiştir. Eklenen belgeler, koleksiyonun son 15 kaydında (1714-1728) özet bilgileri yer alan grubu teşkil etmekte olup Hüseyin Hilmi Paşa’nın eşi ve çocukları ve diğer aile bireyleri arasındaki yazışmaları içermekte daha ağırlıklı olarak Hilmi Paşa’nın eşi Zehra Hanım ve kızı Aliye Hilmi Hanım'ın mektupları çevresinde gidip gelmiştir. Söz konusu mektuplarla birlikte evrak koleksiyonu daha da zenginleşmiştir.
Immediate source of acquisition or transfer
Satın alma (09.04.1999, 2016)
Content and structure area
Scope and content
The collection of correspondence of Hüseyin Hilmi Pasha, who was the Grand Vizier at the time of the March 31st Incident, is an important source for researchers interested in late Ottoman history, the Committee of Union and Progress, the Balkans and Macedonia. Hüseyin Hilmi Pasha's official and personal correspondence is an important primary source for national and international political developments in the Balkans, especially during his Rumelia Inspectorate. The documents from this inspectorate period account for more than half of the collection.
Appraisal, destruction and scheduling
Tarihi belge niteliği taşıdığından kalıcı olarak saklanacaktır.
Accruals
Açık fon
System of arrangement
Belgeler, Hüseyin Hilmi Paşa'nın görev yaptığı memuriyetlere göre altfonlara ayrılmıştır.
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Evrak'ın katalog bilgisi ve belgelerin dijital görüntüleri online erişime açıktır. Belgelerin orjinalleri talep edildiği taktirde merkezimizde incelenebilmektedir.
Conditions governing reproduction
Telif hakkı İSAM'a aittir. Kurum izni alınarak çoğaltılabilir, referans gösterilerek alıntı yapılabilir.
Language of material
- Arabic
- English
- French
- Ottoman Turkish
- Slavic Language
Script of material
- Arabic
- Latin
Language and script notes
Merkezi idare ile yapılan bazı yazışmalarda şifreli bir alfabe oluşturulmuştur. Bazı telgrafların dili şifrelidir.
Physical characteristics and technical requirements
Evrak'ın içeriğindeki belgelerin tamamı kağıttır.
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
Belgelerin orjinalleri İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA) deposunda muhafaza edilmektedir.
Existence and location of copies
Belgelerin dijital kopyaları İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA)'nde mevcut harddisklerde muhafaza edilmektedir.
Related units of description
Hüseyin Hilmi Paşa’ya ait evrakın bir bölümü de Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi’nde yer almaktadır. Koleksiyondaki belgeler Hüseyin Hilmi Paşa’nın, Yemen’deki görevi sırasında yaptığı yazışmalardan oluşmaktadır.
İlgili arşive aşağıdaki link adresinden erişim mümkündür:
https://librarydigitalcollections.ku.edu.tr/collection/huseyin-hilmi-pasa-belgeleri-koleksiyonu/
Notes area
Alternative identifier(s)
Access points
Place access points
Name access points
- Namık Kemal (Subject)
- Enver Paşa (Subject)
- Sadrazam Said Paşa (Subject)
- Resneli Niyazi (Kolağası Ahmed Niyazi) (Subject)
- II. Abdülhamit (Subject)
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
ISAD-G standardına göre tasnif edilmiştir.
Status
Level of detail
Dates of creation revision deletion
Language(s)
- Turkish
Script(s)
- Latin
Sources
https://islamansiklopedisi.org.tr/huseyin-hilmi-pasa
Özgür Tilbe, Hüseyin Hilmi Paşa'nın Rumeli Umumî Müfettişliği (1902-1908), Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018. (https://www.academia.edu/88812254/H%C3%BCseyin_Hilmi_Pa%C5%9Fa_n%C4%B1n_Rumeli_Umum%C3%AE_M%C3%BCfetti%C5%9Fli%C4%9Fi_1902_1908_)
Ayrıca Hüseyin Hilmi Paşa ile ilgili tezler, kitaplar ve çok sayıda makale yayınlanmıştır.
Archivist's note
Belgelerin tasnifi Dr. Kenan Yıldız, Ömer Faruk Bahadur, Müslüm İstekli ve Dr. Asiye Kakırman Yıldız; dijitalleştirilmesi Volkan Kuru tarafından yapılmıştır.