Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1864-1994 (Creation)
Level of description
Extent and medium
178 klasör
3883 item
Context area
Name of creator
Biographical history
Ebüzziya Mehmed Tevfik (1849-1913): Matbaacı, gazeteci, yazar, kûfî hattatı, arabesk süslemeci, halıcı ve politikacı. Matbaacılık tarihinin en önde gelen isimlerinden biridir. Yeni Osmanlılar hareketinin önemli temsilcilerinden muhalif bir aydındır. Avrupa’daki basın, yayın türleri, gazete ve matbaa tekniğindeki birçok yeniliği ülkesine taşıyan Ebüzziya Tevfik, sanatsal tasarımlarını zamanın gelişmiş teknikleri ile buluşturmuş ve Osmanlı’daki yayın ve matbaayı uluslararası kabul gören bir noktaya getirmiştir. Yaşadığı dönemin önemli yapıtlarını sanat değeri yüksek tasarımlarla basmıştır.
Talha Ebüzziya (1882-1921): Ebüzziya Tevfik ikinci oğlu, Velid Ebüzziya’nın abisi, Ziyad Ebüzziya’nın babasıdır. Konya sürgününden döndükten sonra II. Meşrutiyet’in İlanı (1908) ile beraber babasının yanında Tasvir-i Efkâr gazetesi ve Matbaa-i Ebüzziya’nın yayın işlerinde çalışmaya başladı. Babasının vefatından sonra Velid Ebüzziya ile beraber gazete ve matbaanın başına geçti. Milli Mücadele yıllarında gazete ve matbaanın başında olan Talha ve Velid Ebüzziyalar Ankara Hükümetinin gayri resmi sözcüsü oldu. İngilizlerin İstanbul’un işgali haberlerini tüm Anadolu’ya yayılmasında rolü bulunduğu için hapsedildi. Burada Verem hastalığına yakalanarak tedavi gördüğü İsviçre’de bir senatoryumda vefat etti.
Velid Ebüzziya (1884-1944): Babasının vefatından sonra abisi Talha Ebüzziya ile beraber gazete ve matbaanın yönetimine geçti. Bu dönemde gazetelerde resimler yayınlanmasına öncülük ederek gazeteyi daha çekici bir hale getirmiş ve gazete içeriklerinin zenginleşmesine katkıda bulunmuştur. Milli Mücadele yıllarında önemli gazetecilik başarılarına imza atan Velid Ebüzziya kurduğu iddia edilen «Mim Mim Grubu» isimli -işgal kuvvetlerinin Türk ordusundan toplayıp depolara kaldırdığı silah ve mühimmatı Anadolu’ya kaçırması için kurulan- yer altı teşkilatı ile İstiklal Madalyası aldı. Cumhuriyet’in İlanı’ndan (1923) sonra devrimlere aldığı karşı tutum sebebiyle İstiklal Mahkemelerinde yargılandı daha sonra beraat etti. Bu dönemde Zaman gazetesini yayınlayan Velid Ebüzziya gazete yazılarını bırakarak daha çok matbaa yayınları ile ilgilendi.
Ziyad Ebüzziya (1911-1994): Gazeteciliğe 1933 yılında amcası Velid Ebüzziya’nın çıkardığı Zaman gazetesinde başladı. Daha sonra Tasvîr-i Efkâr’da Velid Ebüzziya ile birlikte çalıştı (1940-1945). Velid Bey’in ölümünden sonra Cihat Baban’la birlikte aynı gazeteyi Tasvir adıyla çıkardı (1945-1949). 1950’de Demokrat Parti’den Konya milletvekili oldu. Robert College’da Türkçe, tarih, coğrafya öğretmenliği yaptı (1938-1943). Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin kurucu heyetinde yer aldı (1955-1960). İstanbul Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu’nda öğretim görevlisi olarak çalıştı (1979-1985). Türk Kültürüne Hizmet Vakfı’nın kurucuları arasında yer aldı. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’ne basın tarihiyle ilgili maddeler yazdı.
Talha Ebüzziya (
Name of creator
Biographical history
Repository
Archival history
Gazeteci, matbaacı, politikacı olan Ebüzziya Mehmed Tevfik ile 01.01.1719 tarihinde başlayan ve torunu Ziyad Ebüzziya ile 17.03.1992 tarihinde son bulan evrak grubu ailenin 3 kuşağını ve 130 yıllık bir dönemin hadiselerini içine almaktadır. Ebüzziya Mehmed Tevfik, oğulları Talha ve Velid Ebüzziya ve Talha Ebüzziya'nın oğlu Ziyad Ebüzziya'ya ait belgeler, son dönem Osmanlı Devleti ve Cumhuriyet sonrası entelektüel yaşamı ve siyasi gündemine ışık tutmaktadır. Ziyad Ebüzziya İslam Ansiklopedisi'ne, Ebüzziyâ Mehmed Tevfik ve Velid Ebüzziya maddeleri ile katkıda bulunmuştur.
Immediate source of acquisition or transfer
Satın alma (20.12.1994)
Content and structure area
Scope and content
These documents, which are examples of primary sources on the last period of the Ottoman Empire and the early years of the Republic through the eyes of the Ebüzziya family, a family of journalists, are divided into two groups: the Ebüzziya family and Ziyad Ebüzziya. The first group of documents begins with journalist, writer, publisher, and calligrapher Ebüzziya Mehmed Tevfik and continues with his sons Talha Ebüzziya and Velid Ebüzziya. Featuring correspondence with late Ottoman intellectuals, such as Ali Suâvi, Server İskit, Yunus Nadi, Recāizāde Mahmud Ekrem, family correspondence, articles published in the newspaper Tasvîr-i Efkâr, numerous works printed at Matbaa-yı Ebüzziyâ, and works with arabesque decorations, the document group contains valuable documents and information that shed light on the last period of the Ottoman Empire. The second document group consists of the correspondence of Ziyad Ebüzziya, the grandson of Ebüzziya Mehmed Tevfik, who lived in the Republican period, with the prominent figures of the period, in addition to calendars, postcard samples, and more. They were printed at Ebüzziya Printing House and constitute a private collection. The collection contains a wealth of material such as photographs, engravings, maps, and newspaper clippings. The documents included are dated between 1837 and 1993 and are categorized in 177 folders and 3,878 files.
Appraisal, destruction and scheduling
Tarihi belge niteliği taşıdığından kalıcı olarak saklanacaktır.
Accruals
Açık Fon
System of arrangement
ISAD-G standardına göre düzenlenmiştir.
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Evrak'ın katalog bilgisi ve belgelerin dijital görüntüleri online erişime açıktır. Belgelerin orjinalleri talep edildiği taktirde merkezimizde incelenebilmektedir.
Conditions governing reproduction
Telif hakkı İSAM'a aittir. Kurum izni alındıktan sonra kopya almak mümkündür.
Language of material
- Arabic
- English
- French
- German
- Ottoman Turkish
- Turkish
Script of material
- Arabic
- Latin
Language and script notes
Physical characteristics and technical requirements
Ağırlıklı olarak kâğıt olan koleksiyon içerisinde 40 adet dia ve fotoğraf bulunmaktadır. Dialar için araç gereklidir.
Bazı belgeler yıpranmış olduğundan okunabilir değildir.
Finding aids
İSAM’ın hazırladığı veritabanı dışında önceden hazırlanmış bir liste, dizin veya katalog bulunmamaktadır.
Allied materials area
Existence and location of originals
Belgelerin orjinalleri İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA) deposunda muhafaza edilmektedir.
Existence and location of copies
Belgelerin dijital kopyaları İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA)'nde mevcut harddisklerde muhafaza edilmektedir.
Related units of description
Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi
Notes area
Alternative identifier(s)
Access points
Name access points
- Vala Emircan (Subject)
- Alev Ebüzziya Siesbye (Subject)
- Mükerrem Janina (Subject)
- Fuat Emircan (Subject)
- Abdülali Emircan (Subject)
- Cebbar Ertürk (Subject)
- Şinasi (Subject)
- Ahmed Rıza (Subject)
- Jean Louis Bacqué Grammont (Subject)
- Pars Tuğlacı (Subject)
- Namık Kemal (Subject)
- Yunus Nadi (Subject)
- Recaizade Mahmud Ekrem (Subject)
- Ali Suavi (Subject)
- Celal Nuri İleri (Subject)
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
ISAD-G standardına göre tasnif edilmiştir.
Status
Level of detail
Dates of creation revision deletion
Tasnifi 02.07.2014 tarihinde tamamlanmıştır.
Language(s)
- Turkish
Script(s)
- Latin
Sources
Ziyad Ebüzziya’nın, “Ebüzziya Mehmed Tevfik” (https://islamansiklopedisi.org.tr/ebuzziya-mehmed-tevfik) ve “Ebüzziya, Velid” (https://islamansiklopedisi.org.tr/ebuzziya-velid) maddeleri.
Turgut Kut’un “Matbaa-i Ebüzziya” (https://islamansiklopedisi.org.tr/matbaa-i-ebuzziya) maddesi.
Mustafa İsmet Uzun’un “Ebüzziya, Ziyad” (https://islamansiklopedisi.org.tr/ebuzziya-ziyad) maddesi.
Ziyad Ebüzziya’nın DİA’da basın ile ilgili çeşitli maddeleri bulunmaktadır.
Ebüzziya ailesi hakkında İstanbul Ansiklopedisi’nde de çeşitli maddeler mevcuttur.
Özgür Türesay Mecmua-i Ebüzziya ve Ebüzziya Tevfik hakkında Fransa’da yüksek lisans ve doktora olmak üzere iki tez çalışması yapmıştır. (http://ktp.isam.org.tr/?geldi=ara_ktpb&blm=sonuc&navdil=tr&wKitaplar=eb&wYazarlar=%C3%B6zg%C3%BCr+t%C3%BCres&wYayyerleri=&YnglnTrh=&-max=10&-find=).
Ömer Faruk Şerifoğlu’nun hazırladığı “Kültür ve Sanat Hayatımızda Ebüzziya Ailesi” başlıklı çalışma.
Archivist's note
Kaba tasnif çalışmaları Dr. Kenan Yıldız, Dr. Ekrem Tak ve Ömer Faruk Şerifoğlu, kaba ve ince tasnifi Dr. Nuray Urkaç Güler ve Neslihan Aracı Güler tarafından yapılmıştır.
Dijitalleştirme Volkan Kuru tarafından yapılmıştır.