Rıza Tevfik Bölükbaşı

Feylesof lakabıyla tanınan II. Meşrutiyet devri şairi, edebiyatçı, felsefeci ve politikacı Rıza Tevfik (d. 1869, Cisr-i Mustafapaşa–31 Aralık 1949, İstanbul), bugün daha çok şair olarak hatırlanmaktadır. 1913’ten sonra hece vezniyle yazdığı şiirlerle asıl şöhretini kazanmıştır. Doğu ve Batı dünyasına ait geniş bir felsefi birikime sahip olan Rıza Tevfik yeni bir ekol kurmaktan ziyade mevcut felsefi bilgileri yorumlayarak bunlarla modern görüşler arasında dikkate değer benzerlikler üzerinde durmuştur. Bir Yahudi okulunda öğrenimine başlayan Rıza Tevfik, erken yaşta İspanyolca ve Fransızca öğrenmiş, yarım bıraktığı Galatasaray Sultanisi ve Mekteb-i Mülkiye’deki eğitimlerinden sonra Tıbbiye-i Mülkiye’den mezun olup 30 yaşında doktor olmuştur. İlk Türk kadın pedegog Ayşe Sıdıka Hanım ile evlenen Rıza Tevfik’in 3 kız çocuğu, onun ölümünden sonra ikinci evliliğini yaptığı Nazlı Hanım’dan 2 erkek çocuğu oldu. 1907’de İttihat ve Terakki Partisi’nden Meclis-I Mebusan üyesi seçildi. 1913-1918 yılları arasında politikaya ara vererek Darülfünun’da felsefe ve estetik dersleri vermeye başladı. Bu derslere devam ederken 1918’de Maarif Nazırı olarak politikaya geri döndü. Sevr Antlaşması’nı imzalayan heyetin içerisinde yer alması ve Milli Mücadele’ye muhalif bir tavır sergilemesi sebebiyle yakın arkadaşı Ali Kemal’in akıbetine uğramaktan korkarak 8 Kasım 1922’de Mısır’a gitmiştir. Daha sonra Sevr’i imzalaması sebebiyle TBMM tarafından 150’likler listesine alındı. Emir Abdullah’ın davetine uyarak Ürdün’e gitti ve kralın divan tercümanı oldu. 1934’te buradaki memuriyetinden emekliye ayrılarak Lübnan sahilinde Cünye Kasabası’na yerleşti. 1936’da eşiyle birlikte Avrupa seyahatine çıkarak 1 yıl İngiltere ve Fransa’da kaldı. 150’liklerin affına dair kanunun yürürlüğe girmesinden 5 yıl sonra 1943’te İstanbul’a döndü. Bundan sonra gazetelerde edebiyat, sanat ve estetikle ilgili yazılar yayımladı. 30 Aralık 1949’da vefat etti.

İstanbul
Ürdün
Cünye (Lübnan)
İngiltere
Fransa

Filozof, şair, edebiyatçı ve politikacı